Globaal plan van aanpak voor Oost-Vlaanderen

• Stap 1 Preventie van nieuwe introducties via zachte maatregelen (communicatie) en harde (wetgevend kader zoals het opleggen van een handelsverbod). Het opleggen van een handelsverbod is ook de kracht van de verordening in de strijd tegen de verdere verspreiding en introductie van invasieve, uitheemse soorten.

• Stap 2 Vroege detectie en snelle respons: snel handelen en uitwisselen van gegevens is cruciaal (via http://waarnemingen.be/). Als het om een soort gaat die voorheen niet voorkwam, dan moet elke lidstaat de uitroeiing nastreven zodra de introductie van de soort wordt vastgesteld.

• Stap 3 Bestrijding/beheer van wijdverspreide soorten: in sommige gevallen betreft dit de indamming, uitroeiing of beperking van de overlastsoort. Dit gebeurt via diverse methoden: mechanisch, manueel, chemisch, enzovoort. De lidstatenmoeten maatregelen treffen om de gevolgen tot een minimum te beperken. Hierbij moeten ze rekening houden met de impact van deze soort op het milieu, en het beheer afstemmen op de specifieke omstandigheden  – bijvoorbeeld door een kosten-batenanalyse te maken.

De lijst van invasieve, uitheemse soorten is een dynamische lijst, die onderhevig is aan uitbreidingen en regelmatig geüpdatet wordt. Wil je op de hoogte blijven? Surf dan regelmatig naar ecopedia.be .

De Europese verordening 1143/2014 zorgt voor heel wat beroering in het beheerderslandschap: vooral bij federale overheden, die een wettelijk kader moeten uitwerken om aan de uitvoering van de verordening gevolg te kunnen geven.

Via de Regionale Comités verzamelt RATO vzw jaarlijks de nodige gegevens, die vervolgens aan het INBO (Instituut Natuur- en bosonderzoek) worden doorgegeven. Het INBO maakt ze over aan Europa.

In een tweede fase wordt er aangemaand om de soorten die beheerbaar zijn effectief te gaan bestrijden. Hieronder volgt een lijst van soorten die in de provincie Oost-Vlaanderen en bij uitbreiding in Vlaanderen werden waargenomen.

Op het niveau van de beheerders ontstaan er dus bepaalde spelregels. Hierdoor weegt de geografische situatie vaak door op de administratieve. Dat betekent dat het beheer doorgaans niet stopt aan de grenzen van een gemeente of waar de administratieve grens vastgelegd werd(zoals aan een poldergrens).

Er moet dus een beleid op maat uitgetekend worden. Dat is ook de filosofie achter de oprichting van RATO vzw: streven naar een beleid dat gebiedsdekkend gevoerd wordt en de administratieve verplichtingen overstijgt, door in een volledig besmet gebied in te grijpen.

Dergelijk integraal beleid vraagt:

• een betere afstemming tussen de verschillende beheerders of  betrokken actoren[1];
• dat deze actoren zich buigen over het beheer van invasieve, uitheemse soorten;
• dat deze actoren de verschillende belangen in kaart brengen.

RATO vzw zet zich dagelijks in om zijn netwerk te stimuleren tot samenwerking en de uitwisseling van kennis. De actoren staan vaak nauw met elkaar in verbinding via netwerken die kennis met elkaar delen (fig. 1). Lees je graag meer over het netwerk rond exoten? Lees onze netwerkanalyse .

[1]Voorbeelden van actoren in het beheerdersnetwerk van de provincie Oost-Vlaanderen: Agentschap Natuur en Bos (ANB), Vlaamse Landmaatschappij (VLM), Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), Vlaamse Waterweg NV (VW), Provinciaal Comité ratten- en exotenbeheersing (PC), Regionale Comités ratten- en exotenbeheersing (5 voor de provincie) Provincie Oost-vlaanderen (dienst Integraal Waterbeleid, dienst landbouw en platteland, provinciaal Centrum voor milieu-onderzoek = PCM), Proefcentrum voor Sierteelt, Oost-Vlaamse gemeenten,  RATO vzw, Polders en Wateringen, Natuurpunt VZW en Bosgroepen.

De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het beheer ligt bij de terreinbeheerder. Afhankelijk van de soort kan de verantwoordelijkheid gedeeld zijn, bijvoorbeeld tussen de terreinbeheerder en het ANB, of tussen de terreinbeheerder en de provincie Oost-Vlaanderen. Meer info hieromtrent vindt u terug in de brochure van RATO vzw.

Via de webpagina van Ecopedia over exoten kunnen terreinbeheerders per soort nagaan welke wettelijke bepalingen er van kracht zijn. Samen met Ecopedia hebben RATO vzw en haar partners enkele case studies verzameld, waaruit beheerders inspiratie kunnen halen.

Ook de provincie Oost-Vlaanderen kan ondersteuning aan terreinbeheerders bieden. Contact opnemen kan via exoten@oost-vlaanderen.be (voor plantaardige exoten langs en in de waterlopen) of via rato@oost-vlaanderen.be (voor algemene plantaardige en voor dierlijke exoten).