Inheems of uitheems

Snel naar Europese Verordening over Exoten / Uitdagingen op Federaal Niveau / Een Beleid dat Grenzen Overschrijdt / Nuttige links

RATO vzw staat in voor het beheer van heel wat soorten fauna en flora. Voordat we die in detail bekijken, is het belangrijk om eerst een onderscheid te maken tussen inheemse en uitheemse soorten. De wetgevingen en verantwoordelijkheden voor hun beheer kunnen immers erg uiteenlopend zijn.

Onder inheemse soorten verstaan we dieren en planten die historisch gezien op natuurlijke wijze in onze streken voorkomen. Hun beheer wordt geregeld via het soortenbesluit, habitatrichtlijnen en andere wetgevende kaders die bij lokale besturen en terreinbeheerders doorgaans goed gekend zijn.

Uitheemse soorten zijn soorten die hier niet op natuurlijke wijze voorkomen. Sommigen daarvan zijn invasief, wat wil zeggen dat ze schade berokkenen aan het inheemse ecosysteem. In dat geval spreken we van Invasieve, uitheemse soorten of kortweg exoten. 

Exoten belanden in onze streken door internationale handel of vrachtverkeer. Een ongecontroleerde verspreiding van nieuwe, uitheemse soorten vormt een bedreiging voor onze inheemse biodiversiteit. Daarom is een weldoordacht beheer noodzakelijk.

Europese Verordening over Exoten

Het beheer van exoten wordt op Europees niveau gestuurd. De Europese Verordening van 2014 verplicht beheerders ertoe om exoten te beheren, te bestrijden of uit te roeien. Bovendien is er voor deze soorten een handels-, bezits- en kweekverbod ingesteld. Meer info over de Europese Verordening vindt u in het addendum bij deze brochure.

Via de Verordening roept Europa haar lidstaten op om in eerste instantie aan preventie te doen, door internationale communicatie over exoten te stimuleren. Daarnaast zijn een vroege detectie en snelle respons cruciaal. Waarnemingen van nieuwe invasieve uitheemse soorten moeten onmiddellijk worden gemeld via http://waarnemingen.be. 

Het spreekt voor zich dat de Europese lijst van exoten erg dynamisch is. Ze is onderhevig aan uitbreidingen en wordt regelmatig geüpdatet.

In deze brochure zullen we de soorten die op de lijst voorkomen aanduiden als exoten. Soorten die invasief en uitheems zijn maar niet op de Europese lijst voorkomen, zullen we aanduiden als uitheems.

Uitdagingen op Federaal Niveau

De lidstaten worden ertoe verplicht de verspreiding van exoten zelf in te dammen, maar er is een gebrek aan een wetgevend kader op Europees niveau. Hierdoor zijn de federale en decentrale overheden genoodzaakt om zelf een wettelijk kader uit te werken.

In Vlaanderen werd er besloten om een beroep te doen op het reeds bestaande soortenbesluit, dat het statuut van alle uitheemse soorten regelt en door de meeste beheerders op het terrein goed gekend is. 

Een Beleid dat Grenzen Overschrijdt

In de praktijk zien we dat de geografische situatie vaak doorweegt op de administratieve. Dit betekent dat de terreinbeheerder doorgaans niet stopt aan de administratief vastgelegde grenzen van een gemeente of regio.

RATO vzw streeft naar een integraal, gebiedsdekkend beleid dat de administratieve verplichtingen overstijgt. Voor een succesvol beheer van ratten, exoten  en andere overlastbezorgers is er nauwgezet overleg nodig tussen de verschillende beheerders en actoren. Enkel op deze manier kunnen de belangen van alle betrokkenen in kaart worden gebracht.

Onze organisatie zet zich dan ook dagelijks in om het bestaande netwerk te stimuleren tot samenwerking en de uitwisseling van kennis.

Nuttige links